Vết chàm bẩm sinh

Vết chàm xảy ra trên 0,2-2% các trẻ sơ sinh, đi từ màu nâu đến màu đen đậm; đa số sờ vào thấy phẳng, một số ít nổi cộm lên. Vết chàm gồm những tế bào melanocytes (tế bào phụ trách màu da) tăng sinh (proliferation) một cách bất bình thường ở một vùng da. Nếu bắt đầu càng sớm trong sự phát triển bào thai thì vết chàm càng lớn lúc bé ra đời.

Một số ít, chừng 5%-7%, có thể chuyển thành ung thư da, nhất là vết chàm lớn. Tuổi trung bình định bệnh melanoma là 15.5 tuổi, tuổi median age (điểm giữa người già nhất và trẻ nhất) là 7 tuổi (1).

Gần đây, có khảo cứu cho rằng cơ nguy biến thành ung thư (melanoma) thấp hơn nhiều (0,7%-2,9%)(2)

Đại khái, có thể ước tính kích thước lúc bé trưởng thành bằng cách nhân với x1,7 nếu trên đầu; x2.8 ở mình và tay/cánh tay; x3.3 ở hạ chi (cẳng chân, chân).

Người ta xếp loại các vết chàm này theo cỡ lớn nhỏ của nó:

1.    Nevus khổng lồ (đường kính trên 14 cm ở trẻ sơ sinh (infancy); ước tính kích thước >40cm ở người lớn.

2.    Nevus lớn : trên 12 cm nếu ở đầu, trên 7 cm nếu ở phần còn lại của cơ thể; ước tính kích thước 20-40 cm ở người lớn

3.    Nevus trung bình 0,5-7cm ở trẻ sơ sinh; ước tính kích thước 1,5cm-20 cm ở người lớn

4.    Nevus nhỏ: nhỏ hơn 0,5cm ở trẻ sơ sinh (có bs cho rằng vết chàm dưới 1,5 cm là nhỏ), ước tính kích thước: nhỏ hơn 1,5cm ở người lớn (1)

Ba nhóm trên cần được bác sĩ chuyên về da theo dõi. Nếu bác sĩ chuyên về da thấy có dấu hiệu ung thư da (melanoma) sẽ tính tới chuyện cắt bỏ, tuy cắt bỏ các nevus lớn sẽ rất khó khăn và cần da thay thế. Cần theo dõi sau khi cắt bỏ xem có tái lại hay không. Nhóm cuối cùng [nevus nhỏ] nên được bs gia đình theo dõi đều đặn xem có gì thay đổi hay không: màu sắc, hình dạng, độ dày, nổi cộm. Mụt ruồi, vết chàm đã từng được cắt bỏ phòng ngừa cũng nên để ý theo dõi, vì vẫn còn cơ nguy bị melanoma.(1)

Trường hợp vết chàm nhỏ (0,5cm -1,5cm), chỉ lớn theo sự tăng trưởng của em bé, và không có thay đổi gì khác, bác sĩ nhi khoa hay gia đình chỉ theo dõi cho đến lúc bệnh nhân đủ lớn (10-12 tuổi) để chịu đựng được chích thuốc tê tại chỗ. Nếu bé đồng ý, hay muốn cắt bỏ vết chàm đi, lúc đó có thể nhờ bác sĩ giải phẫu (chuyên về thẩm mỹ nếu trên mặt) lấy ra, hay xét đến những can thiệp không phẫu thuật như lột da bằng hoá chất (chemical peel), đốt bằng laser (laser ablation), dermabrasion. Tuy nhiên, nếu không có vấn đề gì bất thường xảy ra (như làm xấu đi, biến đổi màu bất bình thường, nghi có dấu hiệu ung thư, vết chàm nằm chỗ khó quan sát như sau lưng, trong tóc), không có chỉ định để phải giải phẫu làm gì.(3)

Tất cả các nhận xét trên đều có tính cách thông tin. Bệnh nhân cần nhờ bác sĩ của mình khám và theo dõi.

Bác sĩ Hồ Văn Hiền